Rashid Vally, As-Shams Records & South African Jazz. Mια συνέντευξη απ' τα 1983

Ο Rashid Vally είναι ο άνθρωπος πίσω από την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία As-Shams Rec. (South Africa), που την δεκαετία του '70 συνείσφερε τα μέγιστα στην ανάπτυξη & διάδοση της jazz σκηνής της πατρίδας του, "μπολιασμένης" πλέον με αρκετά αφρικανικά στοιχεία. Σε μια περίοδο έντονης πολιτικής καταπίεσης και πολιτιστικής ξηρασίας για τον μαύρο πληθυσμό, και με τους περισσότερους Jazz μουσικούς (Abdullah Ibrahim, Hugh Masekela, Chris McGregor and the Blue notes ...) να έχουν εγκαταλείψει την χώρα, το μικρό label του Rashid, μαζί & το δισκάδικο του (Kohinore  Store), αλλά και το νεοσύστατο Club Pelican θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην ανανέωση της μουσικής της Νοτίου Αφρικής.

Τα περισσότερα για το τι και πως μας τα λέει ο ίδιος στην συνέντευξη που ακολουθεί. Να πούμε μόνο πως άλμπουμ όπως τα προσφάτως επανεκδοθέντα African Songbird της Bea Benjamin, & Chapita του Dick Khoza, τα σπουδαία Deeper in Black του πιανίστα Lionel Pillay & Harari των Beaters, οι ηχογραφήσεις του πιανίστα Pops Ismail Mohammed (με τους Movement in the City, Black Disco κλπ), οι δουλειές του σαξοφωνίστα  Basil Manenberg Coetzee ,  και τόσα άλλα ... (που δεν έχω ακούσει), είναι μόνο ένα μικρό δείγμα του πλούτου της As-Shams Records.
Όλη η δισκογραφία εδώ

◄●►◄●►◄●►◄ ● ►◄●►◄●►◄●►◄●►◄●►◄●►◄●►◄●►◄ ● ►◄●►

"Soweto Sun": Μια συνέντευξη με τον Rashid Vally απο τον Denis Constant Martin.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό French Jazz Magazine, τεύχος 320 /  Ιουλ. -Αύγ. 1983.

"Το Γιοχάνεσμπουργκ δεν είναι όπως θα το περίμενε κανείς. Aυτό που ονομάζουμε "μικρό apartheid" είναι καλά κρυμμένο, αλλά η γνήσια καταστολή είναι εκεί, ακόμα πιο απόλυτη. Υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός στην πόλη, αλλά είναι ολοφάνερο ότι δεν μπορείς να αποφύγεις και κάποιες ρεαλιστικές καταστάσεις. Για να πάει κανείς στο Kohinore Store, πρέπει απαραιτήτως να περάσει από το σούπερ μοντέρνο κέντρο της πόλης. Πίσω από το μουσείο όμως, υπάρχει ένας δρόμος  κάτι σαν αόρατο σύνορο: Από τη μια πλήθος κόσμου ανάμεσα σε κτήρια με αποικιακή αρχιτεκτονική, από την άλλη Αφρικανοί διαβάτες και Ινδικά μαγαζιά. Το δισκάδικο του Rashid Vally είναι χωμένο ανάμεσα σε ένα από αυτά τα δρομάκια. Αυτός ο Ινδός σαραντάρης, παθιασμένος με τη jazz διαθέτει ένα ρεπερτόριο το οποίο θα έκανε οποιονδήποτε Ευρωπαίο ή Αμερικανό συνάδελφο να σκάσει από τη ζήλια του. Είναι επίσης και παραγωγός και είναι αυτός υπεύθυνος για το γεγονός ότι ξανάφερε τον Dollar Brand πίσω στο σπίτι του, στο Nοτιοαφρικανικό κοινό. Γενικότερα ο Rashid έχει συμβάλει κατά πολύ στη διάδοση της Νοτιοαφρικανικής μαύρης μουσικής μέσα στο ίδιο έδαφος του apartheid , δημιουργώντας μια πλατφόρμα που κάνει γνωστή και αγαπημένη τη μουσική στον κόσμο. Για λόγους τους οποίους κάποιος μπορεί εύκολα να κατανοήσει,αυτό το άρθρο θα καταπιαστεί μόνο με το θέμα της μουσικής. Αλλά αυτή η μουσική μιλάει και δεν ξεχνάει."Όλα ξεκίνησαν από το μαγαζί του πατέρα μου. Ήταν μανάβικο, αλλά είχε και ένα ράφι με δίσκους ινδικής μουσικής τους οποίους πουλούσε στο κοινό. Εκείνη την εποχή εγώ άκουγα Louis Jordan, Louis Armstrong, τέτοια πράγματα. ¨Εφερνα τους δίσκους στο μαγαζί και τους άκουγα για πάρτη μου, αλλά ο κόσμος που μπαινόβγαινε,γούσταρε και ήθελε να τους αγοράσει. Έτσι ξεκίνησα να πουλάω μερικούς και με τα χρήματα που έβγαζα, αγόραζα άλλους. Εκεί, γύρω στα 1956-57, μόλις τέλειωσα το σχολείο δηλαδή, ξεκίνησα τις μπίζνες με τους δίσκους. Με το ξεκίνημα των sixties, είχα αρχίσει και τις ηχογραφήσεις. Διάφορες νοτιοαφρικανικες χορευτικές μπάντες σαν τους El Ricas ή τους High Notes. Έπαιζαν αυτό που ονομάζεται langarmmusiek γνωστό χορευτικό είδος για τους Αφρικανούς, έπαιζαν πάνω σε "τετράγωνες πίστες - εννοειται πως μιλάμε για έγχρωμες μπάντες, αλλα΄δεν είχαν σχέση με τη jazz. Ανάμεσα στους μουσικούς, υπήρχε ένας μουσικός που έπαιζε σπουδαίο τενόρο σαξόφωνο ο Paw Paws. Εκείνη την εποχή η soul ήταν πολύ στα πάνω της εκεί, έτσι άρχισα να ηχογραφώ νοτιοαφρικάνικα soul γκρουπ, ενώ ασχολήθηκα με τη Jazz αργότερα, όταν άρχισα να γνωρίζω μουσικούς όπως οι Gideon Nxumallo, Lionel Pillay (και οι δυο πιανίστες) ή τον ντράμερ Erly Mabuza. Όλοι αυτοί μαζεύονταν τις Κυριακές και τζάμαραν και εκεί ήταν που άκουσα για πρώτη φορά και τον Dollar Brand, έπαιζε με ένα γκρουπ, τους Jazz Epistles. Εκτός από τον Dollar στο πιάνο, ήταν ο Hugh Masekela που έπαιζε τρομπέτα, ο Kippie Moeketsi άλτο σαξόφωνο, ο Jonas Gwanguςa τρομπόνι.

Έτσι, φτάσαμε στα 1971, όπου ξεκίνησα να ηχογραφώ jazz μπάντες και τότε ήταν που ζήτησα από τον Dollar Brand να κάνει μια ηχογράφηση για μένα και κάναμε το άλμπουμ Peace (Dollar Brand +2). Έκτοτε και παρά το γεγονός ότι ο Dollar μένει στη Νεα Υόρκη, παραμένουμε στενοί συνεργάτες. Το 1974, ενώ βρισκόταν για λίγο στην Νότιο Αφρική ηχογραφήσαμε το "Mannenberg" τεράστιο χιτ, μόνο εκεί πούλησε πάνω από 50000 αντίτυπα. Το αστείο της υπόθεσης, είναι ότι μετά από αυτή την επιτυχία, προσέγγισα διάφορες δισκογραφικές για να αναλάβουν τη διανομή του δίσκου. Τους ζητούσα μόνο εκατό Ραντ για προκαταβολή και μου έλεγαν όχι, ήταν πολλά για μια νοτιοαφρικανική μπάντα ,έτσι πίστευαν.... Έτσι ξεκίνησα μόνος μου τη διανομή του δίσκου και μόνο μέσα μια εβδομάδα, κατάφερα να πουλήσω τριακόσια ή τετρακόσια αντίτυπα. Οι εταιρείες ξαναγύρισαν τρέχοντας σε μένα, αλλά τότε δεν ζητούσα μόνο 100 Ραντ...Με την κυκλοφορία του Mannenberg o Dollar κατέρριψε πολλούς μύθους. Πρώτα απ' όλα, τα πάντα έγιναν πολύ γρήγορα. Έγραψε το αρχικό θέμα στο στούντιο και η όλη διαδικασία δεν κράτησε πάνω από σαρανταπεντέ λεπτά.Ο Brand δεν κατάλαβε πότε γιατί η ηχογράφηση ενός μουσικού κομματιού έπρεπε να κρατάει δυο μήνες. Μετά ήταν και το άλλο. Μέχρι να εμφανιστεί το Mannenberg, οι Νοτιοαφρικανοί μουσικοί όριζαν τους εαυτούς τους μέσα από αμερικανικές επιρροές. Ο Dollar ,παρά το γεγονός ότι ακούει πολύ αμερικανική μουσική, έχει κρατήσει σε έντονο βαθμό τις αφρικάνικες του ρίζες. Όταν έγινε η δημιουργική σύλληψη του Mannenberg,o Brand ανακάτεψε σοφά διάφορες τάσεις αφρικανικής μουσικής με στοιχεία νοτιοαφρικάνικης jazz, και όταν κυκλοφόρησε ο δίσκος, ήταν σαν μια ανάσα φρέσκου αέρα για πολλούς Νοτιοαφρικανούς ακροατές. Πολλοί έλεγαν: "Ε, να , αυτός είναι ο ήχος που ακούγαμε μικροί!¨ Εννοείται βέβαια πως και οι υπόλοιποι μουσικοί συνέβαλλαν στην επιτυχία του δίσκου σαν τον Basil Coetzee ο οποίος "κόλλησε"  έκτοτε το παρατσούκλι "mannenberg", o Robie Jansen... ένας άλλος μουσικός, Morris Goldberg ο οποιος ήταν λευκός και έπαιζε το δεύτερο τενόρο στο δίσκο αλλά το όνομα του δεν αναγράφεται πουθενά, έτσι κι' αλλιώς το γκρουπ δούλεψε καλά..

 
Μετά το Mannenberg, ξεκίνησε μια μικρή μουσική επανάσταση, ξεφύτρωσαν μουσικοί όπως οι Tete Mbambisa, Pat Matshikiza,  Kippie Moeketsi... Σήμερα, δυστυχώς οι περισσότεροι jazz μουσικοί, ή έχουν πεθάνει, ή βρίσκονται στο εξωτερικό. Στη Νότια Αφρική,γίνονται πολύ λίγα gigs, οι μουσικοί δεν έχουν μέρη για να παίξουν πια, πέρα από τα ελάχιστα λευκά κλαμπ τα οποία είναι διαθέσιμα μόνο τα σαββατοκύριακα.. Επειδή η disco είναι πολύ της μόδας τώρα, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη jazz και να παίζουν disco γιατί αλλιώς δεν βρίσκουν δουλειά.. Παρόλα αυτά και ενώ ο κόσμος έρχεται στο κατάστημα μου για να αγοράσει disco, στο τέλος αγοράζει και jazz, γιατί εγώ μόνο αυτό παίζω εκεί. Ακούνε, ανακαλύπτουν αυτή την μουσική και στο τέλος τους αρέσει. Πέρα από όλα αυτά, εμείς εδώ πουλάμε τεράστιες ποσότητες από swing,ίσως περισσότερο από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, και λίγη free jazz, σε μικρό αριθμό ανθρώπων όμως. Επίσης η reggae πουλάει πολύ, γιατί ο κόσμος ταυτίζεται απόλυτα με το κοινωνικό μήνυμα που μεταφέρουν τα τραγούδια. Δυστυχώς, κάποια άλμπουμ του Peter Tosh έχουν απαγορευτεί εδώ, ενώ τραγουδίστριες σαν τη Myriam Makemba και Letta Mbulu έχουν μεγάλη επιτυχία.

Kαι εγώ έχω μεγάλες ελπίδες για τους Movement in the City ένα γκρουπ που έχει ηxoγραφήσει δυο δίσκους μαζί μου με αρχηγό τον πιανίστα Lionel Pillay." (Δεν ξέρω ποιος έχει κάνει το λάθος - ο Rashid ή ο αρθρογράφος, αλλά ηγέτης των Movement ήταν ο  πιανίστας & πολυοργανίστας Pops Ismail Mohammed)

Αυτό το άρθρο γράφτηκε μετά από ένα ταξίδι του συγγραφέα στην Πρετόρια και το Γιοχάνεσμπουργκ το 1981. Ο Chris Mac Gregor ήταν αυτός που με συμβούλεψε να μιλήσω με τον Rashid Vally. Πήγα στο μαγαζί του, του ζήτησα μια συνέντευξη και αμέσως δέχτηκε, αλλά επέμενε πως έπρεπε να βγούμε από το μαγαζί, να πάμε στο van του και να μιλήσουμε εκεί, για να μην αντιμετωπίσουμε κάποιο πρόβλημα. Η συνέντευξη κυκλοφόρησε στα Γαλλικά και μεταφράστηκε στα αγγλικά από τον Rome, στενό φίλο του Rashid.



◄●►◄●►◄●►◄ ● ►◄●►◄●►◄●►◄●►◄●►◄●►◄●►◄●►◄ ● ►◄●►